Badania nad możliwościami ograniczenia zawartości mikotoksyn fuzaryjnych w kukurydzy uprawianej w systemie ekologicznym
Kierownik badania: dr Piotr Ochodzki
Zespół badawczy:
IHAR-PIB Radzików: dr inż. Roman Warzecha, mgr inż. Monika Żurek, mgr inż. Iga Grzeszczak
CDR Oddział Radom: dr Anna Litwinow, mgr inż. Włodzimierz Stachura
Cel badań:
Celem projektu zbadanie skuteczności zmniejszenia zawartości mikotoksyn fuzaryjnych w kukurydzy poprzez dobór odpowiednich odmian oraz zastosowanie ochrony biologicznej kukurydzy przed omacnicą prosowianką. Zbadana będzie skuteczność preparatów zawierających jaja i larwy kruszynka - błonkówki z rodzaju Trichogramma oraz biopreparaty zawierające B. Thuringiensis.
W 2017 roku planowana jest realizacja badań w 5 lokalizacjach na terenie całego kraju
Projekt obejmuje dwa zadania szczegółowe:
1. Ocena odporności odmian kukurydzy na choroby grzybowe oraz określenie zawartości mikotoksyn fuzaryjnych w ziarnie.
W lokalizacjach o zróżnicowanych warunkach klimatyczno-glebowych w doświadczeniach poletkowych i łanowych zostanie oceniony stopień porażenia kolb oraz zawartość wybranych najważniejszych mikotoksyn fuzaryjnych. W doświadczeniach poletkowych na polu ekologicznym IHAR-PIB w Radzikowie i pokazowym Gospodarstwie Ekologicznym CDR w Chwałowicach przeprowadzona zostanie ocena odporności 13 odmian kukurydzy na fuzariozę kolb w warunkach sztucznego zakażenia (inokulacji kolb) przy użyciu 3 gatunków Fusarium (F. graminearum, F. verticillioides i F. temperatum). Kolby wszystkich odmian będą sztucznie inokulowane 7-10 dni po osiągnięciu pełni kwitnienia dwiema metodami, imitującymi zakażenia naturalne i uszkodzenia mechaniczne. Zastosowane zostaną izolaty wytwarzające charakterystyczne mikotoksyny: deoksyniwalenol, zearalenon, fumonizyny i bowerycynę. Określony zostanie stopień porażenia kolb. Ocena porażenia kolb zostanie wykonana przed zbiorem ziarna. W zebranym ziarnie zostaną przeprowadzone analizy zawartości mikotoksyn fuzaryjnych.
Zastosowane zostaną metody wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC-FLD/UV), chromatografii gazowej (GC-ECD) i testów ELISA. Wytypowane zostaną odmiany o najwyższej odporności i najmniejszej akumulacji mikotoksyn.
2. Badania skuteczności zmniejszenia zawartości mikotoksyn fuzaryjnych w ziarnie poprzez zwalczanie omacnicy prosowianki w kukurydzy uprawianej ekologicznie.
W doświadczeniu polowym w gospodarstwach indywidualnych i na poletkach IHAR-PIB w Radzikowie zastosowane zostaną preparaty zawierające kruszynka (Trichosafe i Trichocap) Preparaty te zawierają larwy i jaja kruszynka w różnych fazach rozwojowych, co pozwala na wydłużenie czasu działania preparatu. W Radzikowie zostaną także przetestowane biopreparaty zawierające Bacillus thuringiensis (DiPel WG i Novodor). Termin zastosowania preparatów zostanie określony na podstawie obserwacji pojawienia się pierwszych owadów na polach i pierwszych złóż jaj. Określona zostanie skuteczność preparatów - porównane zostaną uszkodzenia kolb i liczba znalezionych larw podczas oceny kolb kukurydzy. W przypadku kukurydzy uprawianej na ziarno przed zbiorem określone zostaną uszkodzenia kolb i całych roślin, porażenie kolb fuzariozą i zawartość mikotoksyn fuzaryjnych w ziarnie odmian chronionych i kontrolnych.
Spodziewane rezultaty projektu:
- Wskazanie odmian mieszańcowych (F1) kukurydzy najmniej podatnych na fuzariozę, odpowiednich do uprawy ekologicznej.
- Ocena skuteczności stosowania środków ochrony przeciwko omacnicy prosowiance i jego wpływ na zawartość mikotoksyn fuzaryjnych.
- Zwiększenie wiedzy producentów o ekologicznej produkcji kukurydzy poprzez upowszechnienie wyników badań w postaci szerokiego udostępnienia danych (strona internetowa, bezpośrednie kontakty z rolnikami).
Przewidywana pierwsza publikacja wyników badań - sprawozdanie z realizacji projektu na stronie internetowej IHAR-PIB, grudzień 2017.
Wyniki uzyskane w trakcie realizacji projektu będą dostępne nieodpłatnie dla wszystkich podmiotów działających w sektorze rolnym, w szczególności dla gospodarstw prowadzących produkcję metodami ekologicznymi.
Projekt finansowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przy współudziale IHAR-PIB