Streszczenie:

Badanie determinacji genetycznej ważnych cech gospodarczych rzepaku z wykorzystaniem markerów molekularnych należy do głównych nurtów badań podstawowych w wielu ośrodkach naukowych na świecie.
Ważnym elementem planowanych badań jest określenie wpływu zróżnicowanych warunków środowiska na ekspresję badanych cech. Określenie zmienności dziedzicznej i modyfikującego wpływu czynników niedziedzicznych (siedlisko) umożliwi ocenę odziedziczalności tych cech poszerzając w istotny sposób wiedzę w zakresie badań nad rzepakiem.Informacje te pozwolą na efektywną i skuteczną selekcję nowych źródeł genetycznych.
W badaniach wykorzystane będą linie mutantów i rekombinantów typu HO z wysoką zawartością kwasu oleinowego (C18:1), linie rekombinantów typu HOLL z wysoką zawartością kwasu oleinowego (C18:1) i niską zawartością kwasu linolenowego (C18:3), linie mutanta typu LL ze znacznie obniżoną zawartością kwasu linolenowego (C18:3), oraz rekombinanty o wysokiej zawartości tłuszczu i o ekstremalnie niskiej zawartości sumy glukozynolanów alkenowych. Zostaną także przeprowadzone badania dotyczące wpływu całkowitej eliminacji glukozynolanów alkenowych. Rekombinanty typu HOLL oraz ich formy rodzicielskie monitorowane będą pod kątem występowania niezmutowanych i zmutowanych alleli genów desaturaz FAD2 i FAD3. Użyte do selekcji markery typu CAPS i SNP umożliwiają jednoznaczną identyfikację zmutowanych form allelicznych genów desaturazy FAD2 w genomie A B. napus i desaturazy FAD3 w genomach A i C B. napus odpowiedzialnych za zawartości odpowiednio kwasu oleinowego i linolenowego w oleju nasion linii mutantów i rekombinatów typu HO i HOLL rzepaku ozimego.
Procentowa zawartość tłuszczu oznaczana będzie za pomocą szerokopasmowego analizatora magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR). Zawartość i skład kwasów tłuszczowych oraz glukozynolanów oznaczana będzie za pomocą chromatografii gazowej.

Cel:

Celem zamierzonych prac jest przeprowadzenie szczegółowej analizy genetycznej badanego materiału roślinnego w odniesieniu do ekspresji cech fenotypowych, decydujących o wartości gospodarczej danego genotypu. Należą do nich plon nasion i tłuszczu, zawartość poszczególnych kwasów tłuszczowych w oleju nasion, glukozynolanów w śrucie, struktura plonu oraz odporność na stresy abiotyczne i biotyczne.

2018

• Referat - Spasibionek S., Mikołajczyk K., Walkowiak M., Nowakowska J., Matuszczak M., Piętka T., Krótka K. Postęp w badaniach nad uzyskaniem odmian rzepaku ozimego o nowej jakości oleju. XXXIV Konferencja Naukowa „Rośliny Oleiste - Postępy w Genetyce, Hodowli, Technologii i Analityce Lipidów” Poznań 10-11. IV. 2018 r.

2017

• Prezentacja ustna - Spasibionek S., Mikołajczyk K., Matuszczak M, Teresa Piętka. Postęp w badaniach nad uzyskaniem odmian rzepaku ozimego o zmienionym składzie kwasów tłuszczowych w oleju. XIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Nauka dla hodowli i nasiennictwa roślin uprawnych” Zakopane 31.01.-03.02.2017. Streszczenia str. 68-69.
• Spasibionek S., Walkowiak M., Piętka T. Zmienność zawartości glukozynolanów alifatycznych w nasionach nowych genotypów rzepaku ozimego. XIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Nauka dla hodowli i nasiennictwa roślin uprawnych” Zakopane 31.01.-03.02.2017. Streszczenia str. 248.
• Prezentacja ustna - Mikołajczyk K., Spasibionek S., Cegielska-Taras T., Bartkowiak-Broda I.. Development of HOLL winter rapeseed genotypes accompanied by MAS. GCIRC Technical Meeting Alnarp, Sweden, 08–11.05.2017.
• Prezentacja ustna - Spasibionek S., Piętka T., Krótka K., Walkowiak M. Analiza wartości hodowlanej i zróżnicowania genetycznego mutantów i rekombinantów rzepaku ozimego ( Brassica napus L.). XI Międzynarodowe Sympozjum „Genetyka Ilościowa Roślin Uprawnych”, Świeradów Zdrój 07-09.06.2017 r. Streszczenia str. 51.

2016

• S. Spasibionek, T. Piętka, K. Krótka, J. Krzymański. 2016.Możliwości dalszego obniżania zawartości glukozynolanów w nasionach rzepaku podwójnie ulepszonego (Brassica napus L.) - poster, XXXIII Konferencja Naukowa „Rośliny Oleiste - Postępy w Genetyce, Hodowli, Technologii i Analityce Lipidów”, Poznań.
• K. Mikołajczyka, M. Dabert, S. Spasibionek, J. Bocianowski, J. Nowakowska, T. Cegielska-Taras, I. Bartkowiak-Broda. 2016. Marker assisted breeding of new winter oilseed rape lines (Brassica napus L.) with changed seed oil fatty acid composition, poster,  Eucarpia, Zurich, Szwajcaria.

Załączniki: