Streszczenie:

Badanie determinacji genetycznej ważnych cech gospodarczych rzepaku z wykorzystaniem markerów molekularnych należy do głównych nurtów badań podstawowych w wielu ośrodkach naukowych na świecie.
Ważnym elementem planowanych badań jest określenie wpływu zróżnicowanych warunków środowiska na ekspresję badanych cech. Określenie zmienności dziedzicznej i modyfikującego wpływu czynników niedziedzicznych (siedlisko) umożliwi ocenę odziedziczalności tych cech poszerzając w istotny sposób wiedzę w zakresie badań nad rzepakiem.Informacje te pozwolą na efektywną i skuteczną selekcję nowych źródeł genetycznych.
W badaniach wykorzystane będą linie mutantów i rekombinantów typu HO z wysoką zawartością kwasu oleinowego (C18:1), linie rekombinantów typu HOLL z wysoką zawartością kwasu oleinowego (C18:1) i niską zawartością kwasu linolenowego (C18:3), linie mutanta typu LL ze znacznie obniżoną zawartością kwasu linolenowego (C18:3), oraz rekombinanty o wysokiej zawartości tłuszczu i o ekstremalnie niskiej zawartości sumy glukozynolanów alkenowych. Zostaną także przeprowadzone badania dotyczące wpływu całkowitej eliminacji glukozynolanów alkenowych. Rekombinanty typu HOLL oraz ich formy rodzicielskie monitorowane będą pod kątem występowania niezmutowanych i zmutowanych alleli genów desaturaz FAD2 i FAD3. Użyte do selekcji markery typu CAPS i SNP umożliwiają jednoznaczną identyfikację zmutowanych form allelicznych genów desaturazy FAD2 w genomie A B. napus i desaturazy FAD3 w genomach A i C B. napus odpowiedzialnych za zawartości odpowiednio kwasu oleinowego i linolenowego w oleju nasion linii mutantów i rekombinatów typu HO i HOLL rzepaku ozimego.
Procentowa zawartość tłuszczu oznaczana będzie za pomocą szerokopasmowego analizatora magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR). Zawartość i skład kwasów tłuszczowych oraz glukozynolanów oznaczana będzie za pomocą chromatografii gazowej.

Cel:

Celem zamierzonych prac jest przeprowadzenie szczegółowej analizy genetycznej badanego materiału roślinnego w odniesieniu do ekspresji cech fenotypowych, decydujących o wartości gospodarczej danego genotypu. Należą do nich plon nasion i tłuszczu, zawartość poszczególnych kwasów tłuszczowych w oleju nasion, glukozynolanów w śrucie, struktura plonu oraz odporność na stresy abiotyczne i biotyczne.

2019

• Stanisław Spasibionek, Magda Walkowiak, Katarzyna Mikołajczyk, Marcin Matuszczak, Teresa Piętka Modyfikacje składu kwasów tłuszczowych w olejach nasion rzepaku, gorczycy białej i lnu oleistego. XIV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Nauka dla hodowli i nasiennictwa roślin uprawnych” Zakopane 05-08.02.2019 r. Biuletyn IHAR, Nr 285/2019. Streszczenie 117-119.
• Magdalena Walkowiak, Stanisław Spasibionek, Krystyna Krótka, Teresa Piętka, Krzysztof Michalski. Analiza genetycznego uwarunkowania cech ilościowych i jakościowych genotypów rzepaku ozimego. XIV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Nauka dla hodowli i nasiennictwa roślin uprawnych” Zakopane 05-08.02.2019 r. Biuletyn IHAR, Nr 285/2019. Streszczenie 347-348.
• Marcin Matuszczak, Stanisław Spasibionek, Irena Tokarczuk, Joanna Nowakowska, Katarzyna Gacek, Katarzyna Mikolajczyk, Iwona Bartkowiak-Broda. The use of CAPS marker to study the influence of mutated alleles of the BnaA.FAD2 gene on the oleic acid content in seeds of winter rapeseed. 15th International Rapeseed Congress, Berlin. 16 – 19.06.2019 r. Book of Abstracts, str. 266.

2018

• Referat - Spasibionek S., Mikołajczyk K., Walkowiak M., Nowakowska J., Matuszczak M., Piętka T., Krótka K. Postęp w badaniach nad uzyskaniem odmian rzepaku ozimego o nowej jakości oleju. XXXIV Konferencja Naukowa „Rośliny Oleiste - Postępy w Genetyce, Hodowli, Technologii i Analityce Lipidów” Poznań 10-11. IV. 2018 r.

2017

• Prezentacja ustna - Spasibionek S., Mikołajczyk K., Matuszczak M, Teresa Piętka. Postęp w badaniach nad uzyskaniem odmian rzepaku ozimego o zmienionym składzie kwasów tłuszczowych w oleju. XIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Nauka dla hodowli i nasiennictwa roślin uprawnych” Zakopane 31.01.-03.02.2017. Streszczenia str. 68-69.
• Spasibionek S., Walkowiak M., Piętka T. Zmienność zawartości glukozynolanów alifatycznych w nasionach nowych genotypów rzepaku ozimego. XIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Nauka dla hodowli i nasiennictwa roślin uprawnych” Zakopane 31.01.-03.02.2017. Streszczenia str. 248.
• Prezentacja ustna - Mikołajczyk K., Spasibionek S., Cegielska-Taras T., Bartkowiak-Broda I.. Development of HOLL winter rapeseed genotypes accompanied by MAS. GCIRC Technical Meeting Alnarp, Sweden, 08–11.05.2017.
• Prezentacja ustna - Spasibionek S., Piętka T., Krótka K., Walkowiak M. Analiza wartości hodowlanej i zróżnicowania genetycznego mutantów i rekombinantów rzepaku ozimego ( Brassica napus L.). XI Międzynarodowe Sympozjum „Genetyka Ilościowa Roślin Uprawnych”, Świeradów Zdrój 07-09.06.2017 r. Streszczenia str. 51.

2016

• S. Spasibionek, T. Piętka, K. Krótka, J. Krzymański. 2016.Możliwości dalszego obniżania zawartości glukozynolanów w nasionach rzepaku podwójnie ulepszonego (Brassica napus L.) - poster, XXXIII Konferencja Naukowa „Rośliny Oleiste - Postępy w Genetyce, Hodowli, Technologii i Analityce Lipidów”, Poznań.
• K. Mikołajczyka, M. Dabert, S. Spasibionek, J. Bocianowski, J. Nowakowska, T. Cegielska-Taras, I. Bartkowiak-Broda. 2016. Marker assisted breeding of new winter oilseed rape lines (Brassica napus L.) with changed seed oil fatty acid composition, poster,  Eucarpia, Zurich, Szwajcaria.

Załączniki: