Tytuł projektu:	[start]Gromadzenie i ocena kolekcji ekotypów traw wieloletnich z uwzględnieniem cech warunkujących ich wykorzystanie na cele alternatywne. [koniec]
Kierownik projektu:	dr hab. E. Kochańska-Czembor prof. IHAR-PIB
Planowany okres realizacji:	2014-2020

Streszczenie:

Trawy wieloletnie spełniają wiele funkcji w przyrodzie i otoczeniu człowieka. Obecnie dużą uwagę  przywiązuje się również do funkcji nieprodukcyjnych traw wieloletnich. Intensyfikacja rolnictwa spowodowała istotne zawężenie zmienności wewnątrz- i międzygatunkowej w obrębie wszystkich gatunków roślin uprawnych, a szczególnie w obrębie traw wieloletnich, ponieważ nowe odmiany nastawione na wysoki plon stają się zazwyczaj dużo bardziej podatne na czynniki stresowe. Uzasadnia to stworzenie kolekcji ekotypów, które będą mogły być wykorzystywane zarówno do zagospodarowania terenów ekologicznych czy porolnych, parków, terenów rekreacyjnych czy zurbanizowanych jako formy gazonowe lub do celów pastewnych. W badaniach uwzględnione zostaną takie gatunki jak: wiechlina łąkowa, kostrzewa czerwona, kostrzewa łąkowa, kostrzewa trzcinowa, życica trwała, tymotka łąkowa, kupkówka pospolita i śmiałek darniowy. Określona zostanie stabilność biologiczna wewnątrz- i międzygatunkowa, dla jednego środowiska oraz dla kilku środowisk. Czynniki biotyczne występujące w określonym środowisku zostaną zaliczone do grupy wskaźników bezpośrednich natomiast czynniki abiotyczne zostaną zaliczone do grupy wskaźników pośrednich zmienności biologicznej występującej na określonym obszarze. 
W pierwszym etapie projektu zostaną przygotowane dwie kolekcje bazowe ekotypów w oparciu o materiały przechowywane w Bankach Genów oraz na bazie ekotypów zebranych na terenach objętych rekultywacją, odłogowanych, poboczach dróg, pastwiskach i innych. Będą charakteryzowane w warunkach polowych w użytkowaniu kośnym i nasiennym. Uwzględnione zostaną cechy świadczące o ich odpornosci na stresy biotyczne i abiotyczne, składowe plonu nasion oraz jego główne determinanty fenologiczne i agronomiczne. W warunkach szklarniowych opisana zostanie reakcja roślin na stresy: zróżnicowane pH, stres suszy, zróżnicowane podłoże. Wyniki charakterystyki kolekcji prowadzonych w formie szkółek oraz wyniki badań prowadzonych w warunkach szklarniowych będą podstawą do wytypowania najbardziej stabilnych biologicznie, a zarazem zróżnicowanych fenologicznie i morfologicznie do doświadczeń w siewie rzędowym lub poletkowym w użytkowaniu kośnym i nasiennym. Doświadczenia polowe prowadzone będą w wielu środowiskach, co pozwoli na wieloaspektową interpretację wyników. Dodatkowym efektem będzie poszerzenie kolekcji traw wieloletnich dostępnych w Banku Genów IHAR-PIB o nowe obiekty wskazane do zagospodarowywania terenów specjalnych.

Cel:

Celem projektu będzie stworzenie kolekcji ekotypów, które będą mogły być wykorzystywane zarówno do zagospodarowania terenów ekologicznych czy porolnych, parków, terenów rekreacyjnych czy zurbanizowanych jako formy gazonowe lub do celów pastewnych. Określona zostanie stabilność biologiczna wewnątrz- i międzygatunkowa dla jednego środowiska oraz dla kilku środowisk.

---

2018

• Czembor E., Majtkowski W., Schmidt J., Frasiński S., Marciniak D., 2018. Trawy wieloletnie - komunikat.
  • Załącznik 1 (Rys. 1. Odporność gatunków badanych w ramach kolekcji II na stresy biotyczne i abiotyczne w trzecim roku pełnego użytkowania w Radzikowie w układzie dwóch pierwszych składowych głównych.)
  • Załącznik 2 (Rys. 2. Odporność gatunków badanych w ramach kolekcji II na stresy biotyczne i abiotyczne w trzecim roku pełnego użytkowania w Bydgoszczy w układzie dwóch pierwszych składowych głównych.)

2017

• Czembor., Frasiński S., Golimowski R., Schmit J., Majtkowski W. "Abiotic stress tolerance in perennial grasses – recommended for the management of dry and degradated areas". Plakat na konferencji “Global Conference on Plant Science and Molecular Biology (GPMB 2017)” wrzesień 11-13, 2017, Walencja, Hiszpania.
• Golimowski R., Schmidt J., Majtkowski W., Czembor E. "Zróżnicowanie potencjału nasiennego wybranych ekotypów traw przeznaczonych na cele alternatywne." XIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa "Nauka dla hodowli i nasiennictwa roślin uprawnych", Zakopane 30.01-03.02.2017. Książka streszczeń s. 263

2016

• Golimowski R., Schmidt J., Majtkowski W., Czembor E., 2016. "Tolerancja ekotypów traw na zróżnicowane pH gleby", Konferencja,Aktualne i perspektywiczne możliwości uprawy oraz wykorzystania roślin pastewnych Puławy, 19-20.05.2016 r
• Czembor E., Frasiński S., Golimowski R., Schmidt J., Majtkowski W., 2016. "Identification of forage grass germplasm for water-limited environments and different soil types", EUCARPIA, 20th General Congress, Zurich,  Szwajcaria, 29.08 - 1.09.2016.

2015

• Golimowski R., Schmidt J., Majtkowski W., Czembor E.,"Ekogeograficzne zróżnicowanie ekotypów traw wieloletnich warunkujących wykorzystanie na cele alternatywne",  Konferencja ":Nauka dla Hodowli i nasiennictwa roślin uprawnych", Zakopane 2015