Zachowanie ex situ zasobów genowych rolniczych roślin użytkowych

Osoba odpowiedzialna (w instytucie badawczym): Dr W. Podyma

1. Utrzymanie następujących kolekcji roślin rolniczych, w tym polowych, szklarniowych, in vitro, w ciekłym azocie:
   
   • kolekcja pszenicy zwyczajnej,
   • kolekcja pszenicy twardej,
   • kolekcja pozostałych gatunków pszenic,
   • kolekcja żyta,
   • kolekcja pszenżyta, 
   • kolekcja jęczmienia, 
   • kolekcja owsów, 
   • kolekcja gryki i tatarki, 
   • kolekcja kukurydzy,
   • kolekcja ziemniaka tetraploidalnego,
   • kolekcja ziemniaka diploidalnego oraz dzikich gatunków pokrewnych  
   • kolekcja buraka cukrowego i pastewnego oraz dzikich gatunków pokrewnych,
   • kolekcja grochu, 
   • kolekcja łubinów, 
   • kolekcja traw i innych trwałych użytków zielonych – motylkowate drobnonasienne,   rośliny pastewne,
   • kolekcja soi,
   • kolekcja tytoniu,
   • kolekcja chmielu,
   • kolekcja lnu, 
   • kolekcja konopi,
   • kolekcja roślin  rekultywacyjnych,
   • kolekcja roślin zielarskich,
   • kolekcja roślin przyprawowych,
   • kolekcja dzikich gatunków pokrewnych.
2. Regeneracja i rozmnażanie ex situ zgromadzonych zasobów genowych w następujących kolekcjach, przekazywanie prób obiektów w formie nasion do długoterminowej przechowalni nasion.
   
   • kolekcja pszenicy zwyczajnej (rozmnażanie 70),
   • kolekcja pszenicy twardej (regeneracja 74, rozmnażanie 8),
   • kolekcja pozostałych gatunków pszenic (rozmnażanie 30),
   • kolekcja żyta (regeneracja 69),
   • kolekcja pszenżyta (regeneracja 87; rozmnażanie 15), 
   • kolekcja jęczmienia (rozmnażanie 80), 
   • kolekcja owsów (regeneracja 40; rozmnażanie 70), 
   • kolekcja gryki i tatarki, (regeneracja 20 obiektów), 
   • kolekcja kukurydzy (regeneracja i/lub rozmnażanie 50), 
   • kolekcja ziemniaka tetraploidalnego (regeneracja 110 i rozmnażanie 110),
   • kolekcja ziemniaka diploidalnego oraz dzikich gatunków ziemniaka (regeneracja 203;  rozmnażanie 227), 
   • kolekcja buraka cukrowego i pastewnego oraz dzikich gatunków pokrewnych (regeneracja: regeneracja 3; rozmnażanie 27),
   • kolekcja grochu (regeneracja 50; rozmnażanie 100) 
   • kolekcja łubinów (regeneracja 20; rozmnażanie 100), 
   • kolekcja traw i innych trwałych użytków zielonych – motylkowate drobnonasienne,   rośliny pastewne (regeneracja 42,  rozmnażanie 55),
   • kolekcja soi (regeneracja 50 i rozmnażanie 21),
   • kolekcja tytoniu (regeneracja 60),
   • kolekcja chmielu (rozmnażanie 15),
   • kolekcja lnu (regeneracja 14 i rozmnażanie 14), 
   • kolekcja konopi (regeneracja 5 i rozmnażanie 4)
   • kolekcja roślin  rekultywacyjnych (regeneracja 10),
   • kolekcja roślin przyprawowych (rozmnażanie 4),
   • kolekcja dzikich gatunków pokrewnych (rozmnażanie 30).
3. Identyfikacja botaniczna, charakterystyka morfologiczna ocena wartości użytkowej oraz ocena molekularna (dystans genetyczny, identyfikacja botaniczna). Przekazywanie informacji do centralnej bazy danych o zasobach genowych roślin użytkowych.
   
   • kolekcja pszenicy zwyczajnej (identyfikacja botaniczna 70; charakterystyka morfologiczna 70; ocena cech użytkowych 70);
   • kolekcja pszenicy twardej (identyfikacja botaniczna 82; charakterystyka morfologiczna 82; ocena cech użytkowych 82),
   • kolekcja pozostałych gatunków pszenic (identyfikacja botaniczna 50; charakterystyka morfologiczna 50; ocena cech użytkowych 50, ocena molekularna),
   • kolekcja żyta (ocena cech użytkowych 69, ocena molekularna),
   • kolekcja pszenżyta (charakterystyka morfologiczna 102; ocena cech użytkowych 102), 
   • kolekcja jęczmienia (identyfikacja botaniczna 80; charakterystyka morfologiczna 80; ocena cech użytkowych 80), 
   • kolekcja owsów (identyfikacja botaniczna 110; charakterystyka morfologiczna 110; ocena cech użytkowych 110, ocena molekularna), 
   • kolekcja gryki i tatarki (identyfikacja botaniczna 20; charakterystyka morfologiczna 20; ocena cech użytkowych 20)
   • kolekcja kukurydzy (charakterystyka morfologiczna 50; ocena cech użytkowych 50),
   • kolekcja ziemniaka tetraploidalnego (identyfikacja botaniczna 110; charakterystyka morfologiczna 110; ocena cech użytkowych 110),
   • kolekcja ziemniaka diploidalnego oraz dzikich gatunków ziemniaka (ocena cech użytkowych 10 obiektów), 
   • kolekcja buraka cukrowego i pastewnego oraz dzikich gatunków pokrewnych (identyfikacja botaniczna 1; charakterystyka morfologiczna 22; ocena cech użytkowych 35), 
   • kolekcja grochu (identyfikacja botaniczna 20, charakterystyka morfologiczna 100, ocena cech użytkowych 20),
   • kolekcja łubinu (identyfikacja botaniczna 20, charakterystyka morfologiczna 20, ocena cech użytkowych 50),
   • kolekcja traw i innych trwałych użytków zielonych – motylkowate drobnonasienne, rośliny pastewne (identyfikacja botaniczna 30; charakterystyka morfologiczna 66, ocena cech użytkowych 61),
   • kolekcja soi (charakterystyka morfologiczna 50; ocena cech użytkowych 50),
   • kolekcja tytoniu (charakterystyka morfologiczna 30; ocena molekularna 20, ocena cech użytkowych 20),
   • kolekcja chmielu (charakterystyka morfologiczna 30; ocena cech użytkowych 30),
   • kolekcja lnu (identyfikacja botaniczna 14; charakterystyka morfologiczna 14; ocena cech użytkowych 14), 
   • kolekcja konopi (identyfikacja botaniczna 9; charakterystyka morfologiczna 9; ocena cech użytkowych 9),
   • kolekcja roślin rekultywacyjnych (charakterystyka morfologiczna 7, ocena cech użytkowych 7),
   • kolekcja roślin zielarskich (identyfikacja botaniczna 14; charakterystyka morfologiczna 14),
   • kolekcja roślin przyprawowych (identyfikacja botaniczna 9; charakterystyka morfologiczna 9; ocena cech użytkowych 9)
   • kolekcja dzikich gatunków pokrewnych (identyfikacja botaniczna 30).
4.  Prowadzenie zbioru zasobów roślinnych poprzez realizację sześciu ekspedycji terenowych 
   
   • 2 ekspedycji terenowych w rejon wschodniej i południowo-wschodniej Polski w celu zbioru materiału rozmnożeniowego dziko rosnących roślin przyprawowych,
   • 2 ekspedycje terenowe w rejonie północnej Polski w celu zbioru roślin zielarskich (chronionych i rzadkich roślin leczniczych), 
   • 1 ekspedycji terenowej w rejonie woj. dolnośląskiego w celu zbioru traw, motylkowatych drobnonasiennych i innych roślin pastewnych,
   • 1 ekspedycja terenowa w celu zbioru roślin rolniczych i dzikich gatunków pokrewnych. 
5. Prowadzenie herbarium w zakresie przygotowania kart zielnikowych i etykiet z okazów z roku 2020.
6. Przekazywanie danych paszportowych i waloryzacyjnych dotyczących obiektów z kolekcji do centralnej bazy danych o zasobach genowych roślin użytkowych.
   
   • kolekcja pszenicy zwyczajnej (waloryzacyjne 70)
   • kolekcja pszenicy twardej (dane paszportowe 9, waloryzacyjne 9),
   • kolekcja pozostałych gatunków pszenic (waloryzacyjne 50),
   • kolekcja żyta (dane waloryzacyjne 69)
   • kolekcja pszenżyta (dane paszportowe 7 i waloryzacyjne 7), 
   • kolekcja jęczmienia (waloryzacyjne 80) 
   • kolekcja owsów (dane waloryzacyjne 110), 
   • kolekcja gryki i tatarki, (dane paszportowe 20 i waloryzacyjne 20),
   • kolekcja kukurydzy (dane waloryzacyjne 50), 
   • kolekcja ziemniaka tetraploidalnego (dane paszportowe 60 i waloryzacyjne 60;  in vitro: dane paszportowe 50 i waloryzacyjne 50),
   • kolekcja ziemniaka diploidalnego oraz dzikich gatunków ziemniaka (dane paszportowe 10; waloryzacyjne 10) 
   • kolekcja buraka cukrowego i pastewnego oraz dzikich gatunków pokrewnych (dane paszportowe 10 i waloryzacyjne 20), 
   • kolekcja grochu (dane paszportowe 20; waloryzacyjne 20), 
   • kolekcja łubinów (dane paszportowe 20; waloryzacyjne 20),
   • kolekcja traw i innych trwałych użytków zielonych – motylkowate drobnonasienne,   rośliny pastewne (dane paszportowe 30 i waloryzacyjne 50),
   • kolekcja soi (kolekcja polowa: dane waloryzacyjne 21),
   • kolekcja tytoniu (dane paszportowe 30 i waloryzacyjne 30),
   • kolekcja chmielu (waloryzacyjne 30),
   • kolekcja lnu (waloryzacyjne 34), 
   • kolekcja konopi (waloryzacyjne 4),
   • kolekcja roślin zielarskich (dane paszportowe 14 i waloryzacyjne 14),
   • kolekcja roślin przyprawowych (dane paszportowe 45 i waloryzacyjne 9),
   • kolekcja dzikich gatunków pokrewnych (dane paszportowe 30).
7. Udostępnianie zgromadzonych obiektów z kolekcji utrzymywanych w warunkach polowych, szklarniowych, in vitro, ciekłym azocie (innymi metodami niż w formie nasion), 
8. Przekazywanie informacji o liczbie obiektów udostępnionych do centralnej bazy danych o zasobach genowych roślin użytkowych,
9. Przeprowadzenie następujących działań na rzecz podnoszenia świadomości społeczeństwa w zakresie znaczenia roślinnych zasobów genowych roślin rolniczych:
   
   • rozbudowa, w formie elektronicznej, informacji o ścieżce dydaktycznej na temat dawnych odmian roślin rolniczych
   • przygotowanie informacji opisowej oraz infografiki nt. zasad rejestracji i obrotu odmian regionalnych i amatorskich. 
10. Współpraca krajowa i międzynarodowa, w tym: 

Kolekcja traw i innych trwałych użytków zielonych – motylkowate drobnonasienne, rośliny pastewne: 

Współorganizacja 50 Zjazdu Ogrodów Botanicznych i Arboretów w Polsce z konferencją naukową „Badania i Ochrona Różnorodności Roślin w Świetle Celów GSPC 2020 w Dobie Globalnych Zmian Klimatycznych”, organizowanej w dniach 17-18.06.2021 r. w formie on-line.

Kolekcja owsów:

Współpraca z Ogrodem Botanicznym PAN w Powsinie w zakresie rozmnażania dzikiego, wieloletniego gatunku owsów Avena macrostachya.

Współpraca międzynarodowa:

• • współpraca w ramach programu ECPGR
  • współpraca z bankami genów innych państw  

A także, 

współpraca ze stacjami hodowli roślin, ośrodkami doradztwa rolniczego, udział w dniach pola, współpraca z uczelniami wyższymi – udział w wykładach, opracowywanie artykułów, przygotowywanie szkoleń, praktyk studenckich, zdalnego nauczania,  współpraca z organizacjami pozarządowymi w zakresie działań na rzecz zachowania różnorodności biologicznej roślin.

Planowane na 2021 r. mierniki dla zadania wynoszą:  

• liczba obiektów scharakteryzowanych i ocenionych - 950
• liczba przeprowadzonych ekspedycji kolekcyjnych - 6,
• liczba działań służących podnoszeniu świadomości społeczeństwa - 2,