L.p. w zał. do Rozporządzenia MRiRW: 6

Tytuł projektu:	Poszukiwanie oraz wykorzystanie markerów fenotypowych, metabolicznych i molekularnych do badania typów odporności na fuzariozę kłosów u form pszenicy o zróżnicowanej podatności.
Kierownik projektu:	dr T. Góral
Planowany okres realizacji:	84 miesiące, 2014-2020

Streszczenie:

Fuzarioza kłosów zbóż jest chorobą powodowana przez grzyby z rodzaju Fusarium (głównie F. culmorum i F. graminearum), która może prowadzić do obniżenia plonu ziarna oraz jego skażenia mikotoksynami. Na odporność na fuzariozę kłosów pszenicy składa się kilka typów odporności - odporność na infekcję (typ I), na rozprzestrzenianie się patogena wzdłuż osadki kłosowej (typ II), na zasiedlanie ziarniaków przez patogena (typ II), na kumulację toksyn fuzaryjnych w ziarnie (chemiczna modyfikacja lub inhibicja syntezy) (typ IV) oraz tolerancja (brak spadku plonu) na fuzariozę kłosów i toksyny (typ V).
Proponowany projekt obejmuje kompleksowe badania odporności na fuzariozę kłosów, ze szczególnym uwzględnieniem typów odporności - czyli komponentów składających się na wielogenową odporność pszenicy na tę chorobę. Dokładna analiza typów odporności z użyciem markerów fenotypowych, metabolicznych i molekularnych pozwoli na zidentyfikowanie i zgromadzenie genotypów o poszczególnym typie/typach odporności. Posłużą one do badań genetycznych interakcji patogen (Fusarium) – roślina (pszenica). Zgromadzone genotypy, jako rozpoznane źródła stabilnej odporności będą wykorzystane do piramidyzacji genów odporności w genotypach pszenicy. W oparciu o selekcję wspomaganą markerami molekularnymi, planuje się wprowadznie genu Fhb1 do kilku linii hodowlanych o wysokiej wartości gospodarczej.
W związku z wprowadzeniem norm dopuszczalnych zawartości mikotoksyn w ziarnie i produktach zbożowych przez Unię Europejską istnieje potrzeba uprawy odmian pszenicy o stabilnej odporności i charakteryzujących się brakiem lub kumulujących możliwie najmniejsze ilości toksycznych metabolitów w ziarnie.

Cel:

Celem badań jest ocena zmienności genotypów pszenicy ozimej pod względem reakcji na infekcję grzybem Fusarium culmorum, powodującym fuzariozę kłosów, poprzez badanie różnych typów odporności. Projekt stawia sobie za cel wykazanie czy można połączyć poszczególne typy odporności z niektórymi cechami genotypów pszenicy - terminem kwitnienia, cechami morfologicznymi (wysokością roślin, budową kłosa itd.). Celem projektu jest również zbadanie wpływu wysoko efektywnego genu odporności na fzuzariozę kłosów Fhb1 na poziom odporności w liniach pszenicy ozimej wyprowadzonych na drodze selekcji wspomaganej markerami molekularnymi.

---

2020

• Góral, Tomasz; Wiśniewska, Halina; Ochodzki, Piotr; Twardawska, Adriana; Walentyn-Góral, Dorota. 2021. "Resistance to Fusarium Head Blight, Kernel Damage, and Concentration of Fusarium Mycotoxins in Grain of Winter Triticale (x Triticosecale Wittmack) Lines" Agronomy 11, no. 1: 16. https://doi.org/10.3390/agronomy11010016  

2018

• Tomasz Góral, Halina Wiśniewska, Piotr Ochodzki, Dorota Walentyn-Góral, Maciej Majka, Iga Grzeszczak. 2018. Fusarium head blight and Fusarium toxins accumulation in grain of winter wheat breeding lines inoculated with Fusarium culmorum. Book of Abstracts: EUCARPIA cereal section meeting: “Breeding cereals for sustainable agriculture”, Clermont-Ferrand, Francja, 19 – 21.03.2018; str. 108.
• Paweł Cz. Czembor, Magdalena Radecka-Janusik, Piotr Słowacki and Dominika Piaskowska. 2018. Marker assisted backcrossing in two winter wheat populations for Fhb1 resistance gene to Fusarium head blight. Programme and Abstracts: Vienna International Science Conference and Events Association. Plant Genetics and Breeding Technologies III. Wiedeń, Austria, 12-13 lipca, 2018; str. 34.
• Tomasz Góral, Halina Wiśniewska, Piotr Ochodzki, Dorota Walentyn-Góral, Maciej Majka. 2018. Stability of resistance to Fusarium head blight and Fusarium toxin accumulation in winter wheat lines evaluated in the years 2015-2017 in two environments. Book of Abstracts: 2nd Global Conference on Plant Science and Molecular Biology, Rzym, Włochy, 18.09 -22.09.2018; str. 78.
• Wiśniewska H., Góral T., Ochodzki P., Walentyn-Goral D., Majka M., Banaszak Z., Nita Z., Pojmaj M., Kurleto D. , Konieczny M., Budzianowski G., Cicha A., Paizert K. 2018. Screening of triticale winter breeding lines for resistance to Fusarium head blight. Book of Abstracts: 2nd Global Conference on Plant Science and Molecular Biology, Rzym, Włochy, 18.09 -22.09.2018; str. 70.
• Wiśniewska H., Góral T., Ochodzki P., Walentyn-Goral D., Kwiatek M., Majka M., Belter J., Banaszak Z., Pojmaj M., Kurleto D. , Konieczny M., Budzianowski G., Cicha A., Paizert K., Matysik P. 2018. Badanie typów odporności na fuzariozę kłosów u pszenżyta ozimego za pomocą markerów fenotypowych i metabolicznych. Biuletyn IHAR 284.

2017

• Słowacki P., Radecka-Janusik M., Czembor P. "Efektywność selekcji molekularnej genu Fhb1 w dwóch populacjach pochodzących ze skrzyżowania z odmianą Sumai 3", XIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa "Nauka dla hodowli i nasiennictwa roślin uprawnych". Zakopane, 30.01-03.02.2017
• Góral T., Wiśniewska H., Ochodzki P., Walentyn-Góral D., Kwiatek M., Majka M., Belter J. "Stability of resistance to Fusarium head blight and Fusarium toxic accumulation in winter wheat lines over different environments" Global Conference on Plant Science and Molecular Biology, 11— 13 September 2017, Valencia, Spain
• Góral T., Wiśniewska H., Ochodzki P., Grzeszczak I., Walnetyn-Góral D. "Odporność pszenicy ozimej na fuzariozę kłosów i akumulacjętoksyn fuzaryjnych w ziarnie", XIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa "Nauka dla hodowli i nasiennictwa roślin uprawnych". Zakopane, 30.01-03.02.2017
• SRadecka-Janusik M., Czembor P. "Molecular selection in one winter wheat population for Fhb1 resistance geneto Fusarium head blight",  8th International Triticeae Symposium, Wernigerode, Germany, 2017

2016

• P. Ochodzki, T. Góral, H. Wiśniewska, I. Grzeszczak, M. Kwiatek."Variability in accumulation of Fusarium mycotoxins in grain of winter wheat breeding lines artifacially inoculated with F.culmorum in 2015". 38th Mycotoxin Workshop 2-4 Juni 2016, Berlin, Germany.
• T. Góral, D. Walentyn-Góral, M. Radecka-Janusik., P. Czembor., H. Wiśniewska."Resistance to Fusarium head blight of winter wheat lines derived from crosses between winter type cultivars and resistant spring wheat 'Sumai 3'". EUCARPIA 2016 20th General Congres.
• P. Słowadzki, M. Radecka-Janusik, P. Czembor. "Molecular selection in three winter wheat populations for Fhb1 resistance gene to fusarium head blight". EUCARPIA 2016 20th General Congres.

2015

• P.Cz. Czembor, P. Słowacki, "Polimorfizm DNA w loci markerów molekularnych sprzężonych z genem Fhb1 odporności na fuzariozę kłosa w materiałach hodowlanych i źródłach odporności na chorobę",  XII Ogólnopolska Konferencja Naukowa, pt. „Nauka dla Hodowli i Nasiennictwa Roślin Uprawnych”, Zakopane, 2-6 lutego 2015
•  D. Perlikowski, H. Wiśniewska, T. Góral, M. Kwiatek, M. Majka, A. Kosmala, "Proteomic research on the resistance to Fusarium head blight in Triticum aestivum" - 9th Central and Eastern European Proteomic Conference. 15 -18 June 2015, Poznań, Poland
• T. Góral, P. Ochodzki, D. Walentyn-Góral, J. Belter, M. Majka, M. Kwiatek, H. Wiśniewska, "Odporność genotypów pszenicy ozimej na fuzariozę kłosów i akumulację toksyn fuzaryjnych w ziarnie",  XII Ogólnopolska Konferencja Naukowa, pt. „Nauka dla Hodowli i Nasiennictwa Roślin Uprawnych”, Zakopane, 2-6 lutego 2015
• D. Walentyn-Góral, T. Góral, M. Majka, J. Belter, H. Wiśniewska, "Odporność typu I i II na fuzariozę kłosów u pszenicy i pszenżyta",  XII Ogólnopolska Konferencja Naukowa, pt. „Nauka dla Hodowli i Nasiennictwa Roślin Uprawnych”, Zakopane, 2-6 lutego 2015
• T. Góral, H. Wiśniewska, P. Ochodzki, J. Belter, M. Kwiatek, J. Bogucki, T. Drzazga, B. Ługowska, P. Matysik, E. Witkowski, K. Rubrycki, U. Woźna-Pawlak, "Screening of winter wheat breeding lines for resistance to Fusarium head blight and accumulation of Fusarium metabolites in grain" 13th European Fusarium Seminar, 10-14 May 2015, Martina Franca (ITA), Apulia, Italy