L.p. w zał. do Rozporządzenia MRiRW: 5

Tytuł projektu:	Identyfikacja zmienności genetycznej pszenicy korelującej z potencjałem plonotwórczym i wybranymi cechami systemu korzeniowego.
Kierownik projektu:	prof. dr hab. A. Nadolska-Orczyk
Planowany okres realizacji:	2014-2020

Streszczenie:

W niniejszych badaniach zamierzamy przeprowadzić charakterystykę genotypowo – fenotypową różnych materiałów hodowlanych przekazanych przez hodowców oraz genotypów pszenicy z innych źródeł pod kątem badanych cech, co w dalszej kolejności umożliwi identyfikację ich znaczników. Obejmie ona genotypowanie, czyli precyzyjne określenie alleli genów TaCKX odpowiadających za analizowane cechy, jakie występują w badanych genotypach. W ramach genotypowania przeprowadzona będzie, w miarę dostępu informacji na ten temat, analiza sekwencji alleli homeologicznych, występujących w genomach A, B i D pszenicy. Następnie przeanalizujemy poziom ekspresji wybranych genów w rozwijających się kwiatostanach i/lub kłosach/ziarniakach i/lub korzeniach. W tych samych organach badana będzie aktywność enzymu CKX. Dane te będą korelowane z produktywnością i masą korzenia w poszczególnych genotypach. Pozytywna korelacja pomiędzy przedstawionymi wyżej znacznikami produktywności/masy korzenia pozwoli na potwierdzenie założonej hipotezy i wykorzystanie jej w praktyce hodowlanej. Genotypowanie połączone ze szczegółową charakterystyką badanych genotypów umożliwi opracowanie markerów molekularnych precyzyjnie określających występowanie pożądanych alleli. Pozostałe znaczniki, czyli ekspresja poszczególnych genów/aktywność enzymu CKX będą mogły być wykorzystywane do oceny materiału hodowlanego zamiennie lub jednocześnie. Wyznaczone znaczniki molekularno-fizjologiczne będą mogły być w prosty sposób monitorowane w trakcie hodowli i selekcji.

Cel:

W hipotezie badawczej projektu założono, że ekspresja genów z rodziny TaCKX występująca w rozwijających się kłosach i/lub systemie korzeniowym wskazuje na potencjał plonotwórczy i/lub masę systemu korzeniowego. Celem badań będzie weryfikacja, że profil ekspresji wskazanej grupy genów jest związany z parametrami określającymi produktywność oraz identyfikacja i wykorzystanie znaczników molekularno-fizjologicznych do poszerzenia puli genetycznej pszenicy o formy, których podłoże genetyczne wskazuje na podwyższony potencjał plonowania i silniejszy system korzeniowy. Nasze wcześniejsze badania tej grupy genów wskazują, że związek ten jest przyczynowo-skutkowy. Tak interpretowane wyniki zaplanowanych analiz molekularnych pozwolą identyfikować wyróżniające cechy molekularno-fizjologiczne (znaczniki), które korelują z potencjałem plonowania. Zakładamy, że opracowane metody pozwolą poznać i poszerzyć pulę genetyczną pszenicy o formy, których podłoże genetyczne wskazuje na podwyższony potencjał plonowania i silniejszy system korzeniowy.

---

2019

• Ogonowska H., Barchacka K., Gasparis S., Jablonski B., Orczyk W., Dmochowska-Boguta M., Nadolska-Orczyk A. 2019, Specificity of Expression of TaCKX Family Genes in Developing Plants of Wheat and Their Co-Operation Within and Among Organs, Plos One 14 (4): e0214239 doi: 10.1371/journal.pone.0214239.
• Nadolska-Orczyk A., Barchacka K., Ogonowska H., Jabłoński B., Orczyk W., 2019. Cooperation of TaCKX genes in regulation of growth and productivity of wheat (Triticum aestivum L.) 7^th Global Summit on Plant Science. October 07-08, 2019, Madrit, Spain

2018

• Nadolska-Orczyk A., 2018. How TaCKX family genes cooperate in regulation of growth and productivity of common wheat? IN VITRO Cellular & Developmental Biology, Vol. 54 - Issue Abstract - 14th Quadrennial Congres of the IAPB, Dublin, Ireland, August 2018.

2017

• Nadolska-Orczyk A., Rajchel I.K., Orczyk W., Gasparis S. Major genes determining yield-related traits in wheat and barley. Springer, Theoretical and Applied Genetics International Journal of Plant Breeding Research ISSN 0040-5752, vol 130, Number 6, June 2017. s. 1081-1098
• Nadolska-Orczyl A., Rajchel I.K., Onyśk A., Wyszyńska R., Orczyk W. Geny Główne Determinujące Cechy Plonotwórcze Jęczmienia i Pszenicy. XIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa "Nauka dla Hodowli i Nasiennictwa Roślin Uprawnych". Zakopane, 30.01-03-02.2017 s.48

2016

• Onyśk A., Wyszyńska R., Boczkowska M., Rajchel I.K., Orczyk W., Nadolska-Orczyk A., 2016. Looking for TaCKX genes associated with grain yield. EUCARPIA
• Nadolska-Orczyk A., Rajchel I.K., Onyśk A., 2016. Badania funkcji ważnych genów użytkowych i ich wykorzystanie w praktyce hodowlanej. Międzyzdroje 8-10 czerwca 2016.

2015

• M. Boczkowska, I. Rajchel, A. Onyśk, W. Orczyk, B. Zmijewska, A Nadolska-Orczyk "Cytokinin dehydrogenase activity and wheat yield", Konferencja w Berlinie