L.p. w zał. do Rozporządzenia MRiRW: 32 (zakończony w 2018 r.)

Streszczenie:

Polska dołączyła do krajów borykających się z wieloma problemami zdrowotnymi wynikającymi z nieprawidłowego żywienia. Produkty owsiane są uznanym składnikiem pożywienia skutecznie zapobiegającym chorobom układu krążenia, cukrzycy czy otyłości. Poza mniejszą ilością skrobi, dużą ilością wartościowego białka i lipidów, w porównaniu do innych zbóż, ziarno owsa jest najbogatszym źródłem błonnika pokarmowego, w tym β-glukanu, o udowodnionym, w badaniach epidemiologicznych, działaniu obniżającym poziom cholesterolu i glukozy we krwi. W świetle najnowszych badań efekt ten jest spotęgowany większą koncentracją β-glukanu rozpuszczalnego w ziarnie bądź większym udziałem frakcji o wysokich masach molekularnych, poprzez bezpośredni wpływ na zwiększenie lepkości treści jelitowej po spożyciu. Utrzymujący się spadek spożycia produktów zbożowych wiąże się z koniecznością wykorzystywania na cele spożywcze genotypów owsa o wysokiej koncentracji składników prozdrowotnych. Owies jest również zbożem paszowym, jednakże dla tych celów preferowane są genotypy o niskiej zawartości β-glukanu, gdyż jego właściwości obniżające wchłanianie składników pokarmowych z przewodu pokarmowego wpływają na pogorszenie wyników odchowu zwierząt. Z tego względu β-glukan w paszy jest uznany za czynnik antyżywieniowy. Czynnikiem korzystnym w przypadku owsa paszowego jest wysoka aktywność enzymów glukanolitycznych ziarna, skutkująca obniżeniem niekorzystnego działania β-glukanu.

Cel:

Proponowane badania mają na celu opracowanie współczynników konwersji, umożliwiających charakterystykę składu chemicznego ziarna obłuszczonego na postawie składu ziarna oplewionego, niezbędnych do szybkiego wyodrębniania genotypów owsa najbardziej przydatnych do produkcji żywności funkcjonalnej. By ten cel osiągnąć badania składu chemicznego będą prowadzone równolegle na ziarnie oplewionym i obłuszczonym, możliwie najbardziej zróżnicowanych pod względem genetycznym genotypów owsa. Opracowane zostaną także proste i wiarygodne testy lepkości jako narzędzia ułatwiające w przyszłości prace w tworzeniu genotypów owsa o wysokiej wartości funkcjonalnej bądź paszowej. Metoda dotychczas stosowana oznaczania lepkości, opracowana dla ziarna żyta, wymaga optymalizacji, polegającej na dostosowaniu warunków ekstrakcji, wirowania i samego pomiaru lepkości do specyficznych właściwości ziarna owsa oraz innych wymagań stawianych ziarnu w zależności od kierunku jego użytkowania.
Celem proponowanych badań jest także wskazanie pożądanych genotypów owsa, źródeł wysokiej wartości prozdrowotnej lub wysokiej wartości paszowej.

2018

• Gołębiewski D., Boros D., Gołębiewska K., Fraś A. "Potencjał odżywczy i bioaktywny odmian owsa zwyczajnego" VI Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej “Jakość a wykorzystanie ziarna zbóż”, Puławy,  25-26 październik 2018, str.:25-26

2017

• Poster: Gołębiewski D., Boros D., Szydłowska A. „Porównanie zawartości składników odżywczych i bioaktywnych w ziarnie oplewionym i obłuszczonym owsa”. XIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa „NAUKA DLA HODOWLI I NASIENNICTWA ROŚLIN UPRAWNYCH” Zakopane, 30.01-03.02.2017

2016

• Gołębiewski D., Boros D. 2016. Viscosity of water and buffer extract as a new tool in selection of oat genotypes for specific end-uses. The 10th International Oat Conference, 11-15 July 2016, St. Petersburg, pp. 185-186.
• Boros D., Gołębiewski D. 2016. Nutritional and bioactive properties of hulled and naked genotypes of oat intended for cultivation in Poland. Abstracts of oral and poster presentation: The 10th International Oat Conference, 11-15 July 2016, St. Petersburg, pp. 76-77.

2015:

• Gołębiewski D., Boros D."Zróżnicowanie zawartości składników odżywczych i bioaktywnych w nowych genotypach owsa w porównaniu do odmian wzorcowych", XII Ogólnopolska Konferencja Naukowa - Zakopane 2015 r. "Nauka dla hoidowli i nasiennictwa roślin uprawnych". Zakopane, 2-6 luty 2015